Zrzeczenie się spadku jest przywilejem, z którego mogą skorzystać spadkobiercy ustawowi i wyznaczeni. Odpowiednie oświadczenie należy jednak złożyć w wyznaczonym terminie i w określony sposób. Jak zrzec się dziedziczenia i na jakie konsekwencje prawne trzeba się nastawić?
Jak zrzec się spadku? Procedura i kroki do podjęcia
Większości z nas spadek kojarzy się z otrzymaniem jakiejś formy majątku, który przed śmiercią należał do spadkodawcy. W niektórych przypadkach jednak otwarcie testamentu lub uruchomienie procedury spadkowej wiąże się z niepokojem i stresem. Wówczas możliwe jest zrzeczenie się spadku i nieprzyjmowanie go bez względu na skład spadku.
Prawo do spadku mają dwie grupy osób:
- powołani do spadku w ramach testamentu;
- spadkobiercy ustawowi, czyli członkowie najbliższej rodziny i zstępni.
Dla każdej z tych grup osób otwarcie spadku i skorzystanie z niego ma być przywilejem. Przyjęcie spadku nie jest jednak obowiązkiem konkretnej osoby dziedziczącej, dlatego możliwe jest zrzeczenie się majątku. Dlaczego tak się dzieje? W niektórych sytuacjach spadkobiercy o swoim statucie dowiadują się dopiero po śmierci spadkodawcy i nie chcą przyjmować majątku. Najczęściej jednak osoby uprawnione do dziedziczenia ustawowego składają wniosek o zrzeczenie się spadku obciążonego długami. Chodzi tu głównie o obciążenie hipoteki lub inne zobowiązania powstałe za życia spadkodawcy.
Procedurę odrzucenia spadku należy rozpocząć od zebrania potrzebnych dokumentów i informacji. Przede wszystkim należy poznać wartość masy spadkowej, co pozwoli precyzyjnie określić opłacalność przyjęcia lub odrzucenia spadku. Na podstawie wyceny należy określić wartość majątku i kwotę ewentualnego zadłużenia.
Wielu spadkobierców obawia się przyjmowania spadku z uwagi na zadłużenie. Jednak w myśl przepisów prawa spadkowego możliwe jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że można dziedziczyć długi tylko do takiej kwoty, która nie przekracza wartości majątku. To zabezpiecza spadkobiercę przed problemami pozostawionymi przez spadkodawcę i wizytami komornika.
Poza informacjami o stanie majątku spadkobierca powinien zdobyć następujące dokumenty:
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy;
- odpis skrócony aktu urodzenia wnioskodawcy;
- przy oświadczeniach składanych w imieniu małoletniego należy dołączyć zgodę sądu na dokonanie takiej czynności;
- dowód uiszczenia opłaty skarbowej.
Wniosek o zrzeczenie się spadku – jak go złożyć i gdzie?
Jak zrzec się spadku? Procedura jest stosunkowo prosta, a przepisy dają spadkobiercom dwie drogi formalne. Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie lub sporządzić u notariusza w formie aktu notarialnego. Wniosek powinien w sposób jasny przekazywać informacje, kto składa oświadczenie o zrzeczeniu się spadku, kto jest spadkodawcą i na jakiej podstawie spadkobierca otrzymał prawo do dziedziczenia. Do wniosku należy dołączyć wymienione powyżej dokumenty.
We wniosku nie trzeba wskazywać powodów, dla których spadkobierca zamierza zrzekać się majątku. Złożenie oświadczenia nie wymaga podawania przyczyn i wyjaśniania swojego stanowiska. Nikt nie zostanie o to poproszony także w przypadku prowadzenia rozpraw sądowych toczących się o spadek czy zachowek.
W przypadku odrzucenia masy spadkowej spore znaczenie ma jednak termin. Akt notarialny musi być zawarty przed upływem 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Najczęściej jest to jednoznaczne z datą śmierci lub otwarcia testamentu u notariusza. Jeśli w tym terminie nie uda się złożyć wniosku o odrzucenie spadku, następuje automatyczne przyjęcie spadku wraz z dobrodziejstwem inwentarza.
Czy można zrzec się spadku po jego przyjęciu? Wyjaśnienie prawne
Sprawy testamentowe należy dokładnie przeanalizować przed podjęciem ostatecznej decyzji. Przykładem jest próba odrzucenia majątku po zmarłym już po jego przyjęciu. Powszechne są sytuacje, w których po pobieżnej analizie majątku zstępny przyjmuje go, a z biegiem czasu okazuje się, że nieruchomość obciążają długi spadkodawcy. Wówczas niektórzy podejmują próbę odrzucenia spadku i zrzeczenia się prawa dziedziczenia.
Czy można zrzec się spadku po jego przyjęciu? Odpowiedź jest prosta i jednoznaczna – nie można. Przyjęcie spadku jest decyzją, której już nie można zmienić. Nawet w sytuacji, kiedy od śmierci spadkodawcy nie minęło jeszcze pół roku, nie ma możliwości wprowadzenia korekty do decyzji. To samo dotyczy chęci ponownego przyjęcia spadku po złożeniu wniosku o jego odrzucenie.
Odrzucenie spadku po osobie zmarłej za granicą – co należy wiedzieć?
Wielu prawnikom zajmującym się prawem spadkowym zdarzają się sytuacje, w których następuje nabycie spadku po osobie na stałe mieszkającej za granicą. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w tym wypadku przebiega podobnie. Odrzucenie spadku po osobie zmarłej za granicą należy jednak zgłosić jednostce sądowej działającej w kraju zamieszkania spadkodawcy. Oświadczenie należy też przygotować w języku urzędowym obowiązującym w danym kraju.
W przypadku spadkodawców mieszkających za granicą kluczowy może być przepis dotyczący terminu odrzucenia spadku. Jeśli kontakt pomiędzy osobami uczestniczącymi w procesie był bliski, wiadomość o śmierci dotrze stosunkowo szybko. Jeżeli jednak relacje były nie najlepsze lub wręcz uległy zerwaniu, taka informacja może dotrzeć z dużym opóźnieniem, często dopiero wraz z windykatorami dopominającymi się zwrotu należności. Czy można zrzec się spadku, jeśli od śmierci minęło już pół roku?
W takiej sytuacji bardzo istotny jest drugi zapis, czyli branie pod uwagę nie chwili śmierci spadkodawcy, a terminu, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Warto zdobyć dokumenty, z których spadkobiorca jako pierwszy dowiedział się o śmierci bliskiego lub o postanowieniach zapisanych w testamencie. Wówczas będzie możliwe odrzucenie uciążliwej masy spadkowej.
Konsekwencje zrzeczenia się spadku – jakie są prawne implikacje?
Zrzeczenie się spadku niesie za sobą konkretne konsekwencje. Przede wszystkim spadkobierca jest traktowany tak, jakby w chwili otwarcia spadku był osobą martwą, oczywiście z punktu widzenia prawa spadkowego dla tego konkretnego spadkodawcy. Oznacza to, że nie dziedziczy żadnego majątku, praw ani długów. Nie mogła będzie też w żaden formalny sposób rozporządzać majątkiem na rzecz spłaty należności. Co więcej, odrzucenie spadku po zmarłej osobie uniemożliwia wystąpienie o zachowek. Należy pamiętać, że odrzucenie masy spadkowej jest nieodwołalne.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza czy odrzucenie? Wiele osób, które doświadczyły straty kogoś bliskiego, nie ma głowy do podejmowania takich decyzji nawet po upływie wielu miesięcy od śmierci. Problem może stanowić też prawidłowa ocena wartości majątku i zadłużenia. W związku z tym warto skontaktować się z radcą prawnym, który będzie w stanie wytłumaczyć, na czym polegają oba rozwiązania i które z nich jest najkorzystniejsze.
Jeśli chcesz sprawdzić daną firmę prawniczą skorzystaj z wyszukiwarki ALEO.
