Kredyt hipoteczny to coś, co potrafi spędzić sen z powiek. Jest to jednak także narzędzie, które pozwala wielu osobom na spełnienie marzenia o własnym domu lub mieszkaniu. Nie każdy może bowiem sobie pozwolić na ich kupno za gotówkę. Jednym z najczęściej pojawiających się haseł przy temacie hipotek jest WIRON. Co to właściwie jest? Do czego służy i jakie ma znaczenie dla wysokości kredytu? Odpowiedzi znajdziesz poniżej!
WIRON – czym jest ten wskaźnik? Podstawowe informacje
Gwałtowny wzrost rat kredytów to efekt zmian w wysokości dotychczasowych wskaźników referencyjnych WIBOR, na który miały wpływ przede wszystkim pandemia i przerwanie łańcuchów dostaw, a także rosyjska agresja na Ukrainie. Według zapowiedzi wspomniany WIBOR funkcjonować ma już tylko do końca 2024 roku, zaś już teraz sukcesywnie zastępuje go WIRON. Wskaźnik ten, używany obecnie równolegle wraz z WIBOR-em, będzie jedynym obowiązującym od 1 stycznia 2025 roku, choć już teraz niektóre banki oferują swoim klientom produkty oparte właśnie o niego lub zachęcają do wcześniejszej zmiany, zachęcając obniżeniem rat kredytów.
Wskaźnik WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) to transakcyjny indeks stopy procentowej, który został opracowany przez GPW Benchmark S.A. – spółkę będącą częścią grupy kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych (GPW). To właśnie ta spółka jest również administratorem wskaźnika WIRON, a także innych wskaźników referencyjnych takich jak WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) i WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate).
WIRON, wcześniej występujący pod nazwą WIRD (Warszawski Indeks Rynku Depozytowego) był od grudnia 2022 roku alternatywnym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej. Jest opracowywany na podstawie jednodniowych transakcji depozytowych (stąd określenie overnight), które są zawierane pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami i bankami (bądź instytucjami finansowymi). Wskaźnik ten stosowany jest w różnego rodzaju instrumentach finansowych czy przez fundusze inwestycyjne, jednak co najważniejsze dla przeciętnego kredytobiorcy, będzie miał zastosowanie przy umowach kredytowych. To oznacza, że jego wpływ będzie odczuwalny dla tych, którzy zaciągnęli hipotekę z oprocentowaniem zmiennym.
Proces jego wprowadzenia został podzielony na etapy. Jeszcze w 2022 roku przeprowadzono fazę przygotowawczą. W czasie jej trwania wybrano docelowy wskaźnik referencyjny i opisano dokładnie proces wdrożenia nowego rozwiązania w życie, aby umożliwić instytucjom finansowym bezpieczne i efektywne jego wdrożenie.
2023 rok stał pod znakiem fazy wprowadzania. Polegała ona na implementacji WIRON-u w umowach na usługi finansowe, w tym czasie też pierwsze banki zaczęły oferować już kredyty oparte na tym wskaźniku. Przed Giełdą Papierów Wartościowych i Ministerstwem Finansów stanęło również niezwykle ważny zadanie w przeprowadzeniu stosownych kampanii medialno-edukacyjnych, których zadaniem było przybliżenie szaremu Kowalskiemu nowych zasad i ewentualnych korzyści, które mogą płynąć dla niego po zmianach wskaźnika referencyjnego.
W trwającym 2024 roku obserwujemy fazę wyprowadzania. Jak wskazuje sama nazwa, w tym czasie wycofywane będą produkty finansowe oparte na WIBOR-ze, a równolegle zastępowane rozwiązaniami z zaimplementowanym WIRON-em. Do zadań publicznych organów należy w tym etapie także przygotowanie stosownych możliwości dla banków i instytucji finansowych, aby możliwie ułatwić proces roszad.
Wreszcie w 2025 roku mieliśmy wkroczyć fazę finalizacji. W niej nie tylko miało zostać już zniesione stosowanie wskaźnika WIBOR (podobnie jak i WIBID), ale Ministerstwo Finansów nawet zapowiadało zaprzestanie ich kalkulacji. Jednak jak w ostatnim czasie informowała Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych, konwersja została przesunięta na koniec 2027 roku. To zaś oznaczać może kolejne aneksowanie umów kredytowych, zwłaszcza tych, które już zostały skorygowane względem nowego wskaźnika referencyjnego.
WIRON vs. wskaźnik referencyjny WIBOR – różnice i zastosowania
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, wskaźnik WIRON zastępować będzie WIBOR. Na czym polegają różnice pomiędzy oboma wskaźnikami? Pokrótce powstanie wskaźnika WIBOR to efekt procesu transformacji Polski z socjalistycznej gospodarki centralnie planowanej w kierunku zachodniej gospodarki rynkowo-kapitalistycznej. Został wprowadzony na początku lat 90-tych XX wieku, a więc na krótko po zakończeniu „współpracy” naszego kraju (a właściwie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej) ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.
WIBOR to referencyjna stopa procentowa, która (jeszcze) służy jako podstawa do określania oprocentowania kredytów i na podstawie której banki są gotowe ich udzielić na międzybankowym rynku depozytowym. Wskaźnik ten ustalany jest ustalany przez banki na podstawie deklaracji odsetek za które banki udzielą innym instytucjom finansowym niewykorzystanych przez siebie funduszy. Oblicza się go na różne okresy – od jednego dnia (overnight) aż do 12 miesięcy. Wskaźnik WIBOR powstaje jako średnia arytmetyczna deklarowanych stóp w danym okresie. Odrzuca się natomiast skrajne wartości.
WIRON zaś, co do zasady, ma bardziej odpowiadać rzeczywistości. Opiera się bowiem nie na deklaracjach banków, które choć powinny być maksymalnie obiektywne, to potrafią budzić wątpliwości co do ich słuszności, a na przeprowadzonych i udokumentowanych transakcjach. Tym samym ukazuje koszt pozyskania pieniądza na rynku. To ma uczynić go nie tylko bardziej przejrzystym, ale również sprawiedliwszym od poprzednika, który przejdzie do historii końcem 2024 roku.
Jakich jeszcze różnic możemy się doszukać? Wskaźnik WIBOR jest ustalany praktycznie codziennie, a dokładnie we wszystkie dni robocze, w tak zwanej procedurze fixingu. Uczestniczy w niej dziesięć czołowych banków w Polsce. Pomimo tej regularności wartość wskaźnika nie jest zależna od wcześniejszych obliczeń. WIRON z kolei ma być procentem składanym z dziennych notowań z mijających miesięcy. Eksperci wskazują, że uczyni go to zdecydowanie bardziej dynamicznym wskaźnikiem. Nowy indeks uchodzi też za bardziej dokładny. Jego wartość bowiem publikowana jest aż do pięciu miejsc po przecinku, WIBOR miał tych miejsc maksymalnie dwa.
Jak WIRON wpływa na rynki finansowe? Analiza wpływu
WIRON jest uznawany nie tylko za wskaźnik, który będzie bardziej przewidywalny i sprawiedliwy niż WIBOR, ale będzie również niżej notowany od swojego poprzednika. Czy kredytobiorcy mogą już zacierać ręce w nadziei, że ich raty drastycznie spadną? Nie zanosi się na radykalne zmiany w oprocentowaniu hipotek. Unia Europejska nakłada bowiem na kraje członkowskie wymóg, aby nowe wskaźniki referencyjne nie różniły się bardzo od tych stosowanych dotychczas. Narodowy Bank Polski zobowiązany zostaje więc przez nią do wprowadzenia spreadu korygującego i – jak zaznacza nasz bank centralny – powinien być on jednolity dla różnych produktów.
WIRON 1M, 3M i 6M – poznaj różnice
Analizując wartości wskaźnika WIRON spotkasz się z takimi określeniami jak „WIRON 1M”, „WIRON 3M” czy „WIRON 6M”. Te skróty to ni mniej, ni więcej, lecz informacja o długości okresu, na jaki odnosi się depozyt. Jak zostało już wspomniane wcześniej, WIRON Stopa Składana jest obliczana na podstawie codziennych stawek, to zaś prowadzić będzie do różnic w wartościach wskaźników. W przypadku „WIRON 1M” jest to ostatni miesiąc, przy „WIRON 3M” ostatnie trzy, a „WIRON 6M” opiewa na ostatnie sześć miesięcy. Częstotliwość zmian Stopy Składanej może zaś różnie reagować na zmiany stóp procentowych, ogłaszane przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Aktualne wartości wskaźnika WIRON – gdzie je znaleźć?
Wysokość wskaźnika referencyjnego jest ustalana przez jego administratora. Na dzień 12 kwietnia 2024 roku wysokość wskaźników WIRON Stopa Składana prezentowała się w sposób następujący:
- WIRON 1M – 4,94939%;
- WIRON 3M – 4,99058%;
- WIRON 6M – 4,92603%.
Banki oferują kredyty ze wskaźnikiem WIRON
Na rynku pojawiły się już hipoteki, które są obliczane na podstawie wskaźnika referencyjnego WIRON. Pionierem w tym względzie był ING Bank Śląski, wprowadzając w czerwcu 2023 roku taką usługę dla klientów indywidualnych. Dwa miesiące później, w sierpniu 2023 roku, bank rozszerzył swoją ofertę, udostępniając finansowanie oparte o WIRON oraz WIRON 1M Stopa Składana dla jednoosobowych działalności gospodarczych prowadzących uproszczoną księgowość oraz Wspólnot Mieszkaniowych. Od października 2023 roku niektóre spółki oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na pełną księgowość mogą również korzystać z oferty banku. Kolejne instytucje finansowe również wycofują się stopniowo z produktów zmiennego oprocentowania opartego o WIBOR, aby przygotować się na zmianę wskaźnika. Jeszcze w 2023 roku media informowały, że takich ofert możemy się spodziewać w niedalekiej przyszłości u innych banków.
Zmiany wskaźników referencyjnych w innych krajach
Nie tylko Polska zdecydowała się na modyfikację wskaźnika referencyjnego. Podobne zabiegi czynione są też w innych europejskich krajach. To jedna z reakcji na kryzys finansowy lub pojawiające się informacje na temat manipulacji przez banki wartościami wskaźników. Wielka Brytania dotychczasowy LIBOR (London Interbank Offered Rate) zastąpi wskaźnikiem SONIA (Sterling Overnight Index Average). Oparty jest on na rzeczywistych stopach procentowych w transakcjach nocnych. Nadzór nad nim sprawować będzie Bank Anglii.
W strefie euro EONIA (Euro Overnight Index Average) został zastąpiony przez €STR (Euro Short-Term Rate). To teraz główny punkt odniesienia dla stóp procentowych na międzybankowym rynku finansowym dla niezabezpieczonych pożyczek jednodniowych w europejskiej walucie. W Szwajcarii, pod nadzorem tamtejszego Banku Narodowego, dotychczasowy CHF LIBOR zastąpi SARON (Swiss Average Rate Overnight).
W skandynawskich krajach również dokonano korekty. Duńczycy reformują CIBOR (Copenhagen Interbank Offered Rate), aby spełniał normy narzucone przez europejskie regulacje. Podobnie sprawa ma się rzecz w Szwecji, gdzie Szwedzka Izba Bankowa kontroluje transformację wskaźnika STIBOR (Stockholm Interbank Offered Rate), aby został dostosowany do europejskich wytycznych.
Więcej przydatnych informacji znajdziesz na ALEO.
